535 251 315
W tym artykule przedstawiam sposoby leczenia łokcia tenisisty wraz z przyczyną oraz możliwymi objawami. Pomimo swojej mylącej nazwy „łokieć tenisisty” tylko w niewielkim procencie tyczy się osób grających w tenisa. Myślę, że najłatwiej można go określić jako zespół objawów bólowych zlokalizowanych po zewnętrznej stronie stawu łokciowego, występujących podczas czynności angażujących ruchy wyprostne nadgarstka (ryc.1). Dolegliwości te są spowodowane zmianami przeciążeniowo-zwyrodnieniowymi ścięgien prostowników nadgarstka.
Objawy łokcia tenisisty:
- Ból lokalizuje się w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej (zewnętrzna część łokcia),
- w zaawansowanych przypadkach ból promieniuje do przedramienia, nadgarstka oraz grzbietowej części dłoni,ból nasila się podczas czynności angażujących ruch wyprostny nadgarstka np. podnoszenie czajnika z wodą czy szklanki z kawą (ryc.1),
- występująca miejscowa tkliwość podczas ucisku i dotyku okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej,
- z powodu bólu mogą pojawiać się problemy z wykonywaniem czynności dnia codziennego,
- schorzenie to ma zazwyczaj przebieg stopniowy,
- może występować sztywność poranna.
ryc.1 Lokalizacja bólu - łokcia tenisisty.
Jak powstaje łokieć tenisisty?
Prawdopodobnie największym winowajcą w tym wszystkim jest nasz nadgarstek i dlaczego akurat nadgarstek? Postaram Ci się to teraz wytłumaczyć.
Spróbuj teraz położyć swobodnie przedramię np. na stole z ręka opartą dłoniową częścią o blat (ryc.2 A), następnie drugą rękę połóż na zewnętrznej stronie łokcia (ryc.2 B), jeśli już to zostało zrobione to teraz spróbuj zgiąć grzbietowo nadgarstek (ryc.2 C). W momencie zgięcia grzbietowego pod dłonią w obrębie bocznego przedziału stawu łokciowego powinno być wyczuwalne zwiększone napięcie ścięgien mięśni prostujących nadgarstek.
ryc. 2A-C. Pod dłonią podczas zgięcia grzbietowego nadgarstka można wyczuć zwiększone napięcie ścięgien.
Teraz wyobraź sobie, że te ścięgna pozostają w długim napięciu np. przy pisaniu na klawiaturze, korzystaniu z myszki lub innych czynnościach angażujących często powtarzalne ruchy wyprostne nadgarstka, mijają dni, miesiące, lata i co dalej…
Jeśli procesy przeciążeniowe przewyższają możliwości regeneracji tkanki dochodzi do nawarstwienia się mikrourazów, co w następstwie prowadzi do uszkodzenia wewnętrznej struktury ścięgien. Utrzymywanie tego procesu przez dłuższy czas spowoduje zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowych ścięgien przyczepiających się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej.
Oczywiście, trzeba również brać pod uwagę inne czynniki jak np. słabe mięśnie, które łatwiej ulegają przeciążeniu, wytrzymałość tkanek, przemęczenie organizmu, ograniczenie zakresu ruchu w stawie ramiennym, dyskopatia szyjna, przeciążenie mięśni: ramienia, okolicy łopatki, szyi. Dlatego często biorę pod uwagę kombinację wielu czynników, które mogą mieć wpływ na powstanie łokcia tenisisty.
Diagnostyka łokcia tenisisty
Diagnozowanie łokcia tenisisty jest zazwyczaj bardzo proste i często schorzenie to rozpoznawane jest na podstawie objawów zebranych podczas wywiadu oraz badania przedmiotowego, w tym wykonania kilku testów funkcjonalnych jak test: Thomsona (ryc.4) lub Cozena.Podczas badania stawu łokciowego trzeba również pamiętać o diagnostyce różnicowej m. in odcinka szyjnego, co to znaczy? Wywiad oraz badanie funkcjonalne muszą również obejmować górną część naszego kręgosłupa. Dlatego, że objawy z odcinka szyjnego mogą powodować ból po zewnętrznej stronie łokcia. Objawy bólu mogą być podobne i występować po bocznej stronie stawu łokciowego. Jednak ból łokcia spowodowany dyskopatią szyjną będą nasilać ruchy głową (ryc.3), z kolei ból łokcia spowodowany zmianami przeciążeniowymi ścięgien będzie nasilany ruchem wyprostnym nadgarstka (ryc.4). Różnica jest bardzo prosta jednak czasami trzeba być czujnym, ponieważ można mieć i jedno i drugie. Inną patologią mogącą symulować łokieć tenisisty jest zespół usidlenia tylnego nerwu międzykostnego.
ryc.3 Jeśli ruchy odcinka szyjnego powodują nasilenie objawów po zewnętrznej stronie łokcia może to sugerować o dyskogennym pochodzeniu bólu.
ryc.4 Test Thomspona - Pacjent stara się zgiąć grzbietowo (do góry) nadgarstek przeciwko oporowi terapeuty. Nasilenie objawów po zewnętrznej części łokcia może świadczyć o występowaniu łokcia tenisisty.
Łokieć tenisisty leczenie:
Domowe sposoby:
O ile wiele osób jest w stanie samemu stwierdzić, że ma łokieć tenisisty to jednak domowe sposoby leczenia go poprzez odpoczynek, bandażowanie łokcia oraz stosowanie maści często nie pomaga i ból powraca podczas czynności angażujących nasz i tak już nieszczęśliwy nadgarstek😉 .
Z doświadczenia wiem, co pewnie też nie jest wiedzą tajemniczą im krótszy okres występowania objawów tym szybszemu wyleczeniu ulega nasz łokieć. Dlatego szczególnie ważne jest jak najszybsze wprowadzenie odpowiedniego leczenia i w tym przypadku rekomenduje skontaktować się z zaufanym fizjoterapeutą.
Jednak przed tym ważne jest wyeliminowanie czynności nasilających nasze dolegliwości tak, aby już nie podrażniać bolesnego miejsca. Nie oznacza to, że trzeba unieruchomić rękę, ruchy muszą odbywać się tylko i wyłącznie w bezbolesnym zakresie, będzie to lepszy sposób niż korzystanie z usztywniaczy.
Fizjoterapeutyczne metody leczenia łokcia tenisisty:
Fizjoterapeutyczne pewnie jak każde można podzielić na bardziej oraz mniej skuteczne:Masaż poprzeczny – bardzo popularny sposób leczenia i często proponowane rozwiązanie fizjoterapeutyczne, które można wyszukać w Internecie. Problem w tym, że często w tych artykułach również piszę się, że łokieć tenisisty ciężko się leczy. Przyznam się, że sam korzystałem z tej metody i nie miałem spektakularnych wyników leczenia. Nie oznacza to, że komuś innemu nie mogło iść lepiej. Moim zdaniem problemem tej formy jest jej lokalne działanie oraz w zasadzie tylko powierzchowny masaż tkanek. A przecież ścięgna mają swój przekrój i wrastają w kość.Jeśli chodzi o terapię manualną według mojej opinii najlepszym sposobem jest terapia tkanek głębokich wraz ze specjalnymi uciskami miejsca bólu oraz jej okolicy (ryc.5). Terapia ta polega na urazowym przekrwieniu tkanek co stymuluje organizm do regeneracji. Największym problemem tej terapii jest ból, który występuje przy uciskach bolesnego miejsca, natomiast trzeba przyznać że ten sposób jest dość skuteczny i często zajmuje ok 6-7 wizyt na całkowite pozbycie się objawów oraz powrót do normalnego funkcjonowania. W leczeniu łokcia tenisisty terapia manualna powinna obejmować nie tylko miejsce bólu ale całą taśmę mięśniową odpowiedzialną za ruch kończyny górnej tj. mięśnie przedramienia, ramienia oraz okolicy odcinka szyjnego. Pomiędzy każdą terapią powinno być kilka dni odpoczynku na regenerację tkanek.
ryc.5 Terapia łokcia tenisisty z wykorzystaniem ucisków w miejscu bólu.
Suche Igłowanie – w obecnych czasach popularna i co najważniejsze skuteczna metoda wykorzystywana przez wielu fizjoterapeutów w leczeniu łokcia tenisisty. Terapia ta polega na stymulacji zmienionej chorobowo tkanki do regeneracji i przebudowy poprzez wykorzystanie cienkich sterylnych igieł do akupunktury (ryc.6). Suche igłowanie w leczeniu łokcia tenisisty często łączy się z terapią manualną. Jak każda metoda ma swoje wady, terapia ta często bywa bolesna i nie wszyscy lubią igły 😉
ryc.6 Sucha igłoterapia łokcia tenisisty. Podczas terapii wykorzystuje się zazwyczaj kilka igieł w okolicy bolesnego miejsca.
Ćwiczenia rozciągające i wzmacniające - prawdopodobnie najważniejszy podpunkt, bo o ile poprzez terapię manualną czy suche igłowanie możemy pozbyć się łokcia tenisisty to jednak ćwiczenia oraz odpowiednia profilaktyka to jedyny sposób który znacząco obniża możliwość nawrotu naszych dolegliwości i chyba o to w tym wszystkim chodzi. Bardzo ważną zasadą jest zachowanie równowagi między siłą mięśniową oraz elastycznością mięśni. Słabe mięśnie ulegają szybszemu przeciążeniu, z kolei brak ich rozciągania przyczynia się do zwiększania napięcia w ścięgnach mięśni co skutkuje ich niedokrwieniem. Dlatego mięśnie muszą być regularnie wzmacniane oraz rozciągane.
W trakcie leczenia łokcia tenisisty często stosuję poniższe ćwiczenie rozciągające, polecam je również jako element profilaktyki.
ryc.7 Ćwiczenie rozciągające mięśnie prostowniki nadgarstka.
Pozycja wyjściowa: ustaw dłoń chorej kończyny w zgięciu grzbietowym opierając ją o twarde podłoże. Rozciągana kończyna powinna być w lekkim odwiedzeniu ok 15-25 centymetrów od tułowia. Pamiętaj o tym żeby jak największa powierzchnia dłoni przylegała do podłoża.Wykonanie: odchyl tułów lekko w tył, obróć głowę w przeciwną stronę aż poczujesz rozciąganie w obrębie łokcia (zaznaczone czarną strzałką ryc.7). Czas rozciągania: 30-60 sekund. Kinesiotaping – zwany również plastrowaniem dynamicznym. Stosowany jest jako element wspomagający rehabilitację. Stosuje się go w celu zmniejszenia dolegliwości oraz odciążeniu uszkodzonych tkanek. Fizykoterapia – zabiegi z zakresu fizykoterapii takie jak: ultradźwięki, laser, krioterapia są mało skuteczne i zazwyczaj nie pomagają w leczeniu łokcia tenisisty. Najlepszą metodą z tej serii którą można polecić to fala uderzeniowa - niestety ten zabieg również bywa bolesny ;) .Bardzo ważny jest również odpoczynek od czynności nasilających dolegliwości. W przypadku zastosowania zabiegów terapii manualnej lub suchego igłowania dalsze obciążanie mięśni bezpośrednio po terapii może spowodować odwrotny skutek.
Inne metody leczenia:
Sterydy - są to leki przeciwzapalne, które bardzo szybko niwelują ból jednak nie leczą one łokcia tenisisty ponieważ to schorzenie nie jest spowodowane stanem zapalnym. Dlatego często możemy jeszcze bardziej pogłębiać problem pomimo naszej nie świadomości, dodatkowo objawy bardzo często ulegają nawrotowi już po kilku tygodniach. PRP – Osocze bogato płytkowe PRP polega na ostrzyknięciu zmienionego chorobowo ścięgna płytkami krwi pozyskanymi z krwi pacjenta. Płytki te zawierają czynniki wzrostu dzięki którym pobudzane są procesy regeneracji tkanek. Opaska Stabilizująca – korzyści będące skutkiem korzystania z opasek stabilizujących na staw łokciowy nie zostały jeszcze udowodnione, przypuszcza się jednak że mogą zmniejszać siły działające na staw. Operacja – w przypadku nie powodzenia metod zachowawczych można rozważyć możliwość leczenia operacyjnego które traktuje się jako ostateczność, na szczęście operacja "łokcia tenisisty" jest bardzo rzadko stosowana.