Rwa barkowa leczenie

Rwa barkowa jest jednym z zespołów bólowych odcinka szyjnego kręgosłupa. Zespół ten może być spowodowany przez uszkodzenie krążka międzykręgowego jak, również poprzez zmiany w wyrostkach haczykowatych kręgów szyjnych. W tym artykule opiszę problem, którego źródłem jest uszkodzenie krążka międzykręgowego. Dodatkowo postaram się przedstawić w jaki sposób możemy eliminować lub zmniejszać ryzyko występowania rwy barkowej.  Artykuł ten ma na celu przybliżyć problem i nigdy nie zastąpi profesjonalnej konsultacji.   

Rwa barkowa co to jest? 




Jest to zespół objawów, którego źródłem może być uszkodzenie krążka międzykręgowego (dysku) w odcinku szyjnym. Uszkodzenie "dysku" najczęściej dotyczy poziomów C5-C6 lub C6-C7 gdzie uciskowi może ulec jeden z nerwów rdzeniowych. Zazwyczaj uciskowi ulegają nerwy C6 lub C7. Nasilenie objawów promieniowania bólu czy drętwienia do kończyny górnej (ramienia ręki) powinno być skorelowane z ruchami szyi. Jeśli tak nie jest, często przyczyną problemów są m.in neuropatie: zespół cieśni nadgarstka lub zespół rowka nerwu łokciowego. Niestety, przyjęło się powiedzenie, że "jak promieniuje do ręki to na pewno od szyi". Nie jest to takie proste, statystycznie częściej występuje drętwienie ręki spowodowane I stopniem zespołu cieśni nadgarstka lub zespołu rowka nerwu łokciowego niż rwa barkowa spowodowana przepukliną krążka międzykręgowego. Natomiast jeśli już występuje rwa barkowa jest to poważniejsze schorzenie niż wspomniane neuropatie. Dodatkowo rwa barkowa może wtórnie przyczynić się do wcześniej wspomnianych neuropatii lub innych patologii jak m.in łokieć tenisisty.
Więcej na temat drętwienie ręki zamieszczam w linku poniżej.
http://fizjoterapiakonstancin.pl/dretwienie-reki-najczestsze-przyczyny/

Rwa barkowa objawy:


Obszar występowania dolegliwości może się różnić w zależności od uszkodzonego krążka i drażnionego korzenia nerwowego. Poniżej przedstawiam najczęstsze obszary występowania dolegliwości. Lokalizacja objawów może się oczywiście różnić w zależności od siły ucisku:



  • Początek objawów zazwyczaj nagły, a w przypadku neuropatii tj. cieśń nadgarstka czy zespół rowka nerwu łokciowego początek jest stopniowy,

  • ruchy głową nasilają objawy bólu czy drętwienia w ramieniu, przedramieniu lub ręce,

  • jeden lub więcej ruchów głową może nasilać dolegliwości,

  • najczęściej ruchy nasilające objawy to: zgięcie boczne i rotacja w stronę bolesnej kończyny oraz zgięcie w przód i wyprost,

  • zgięcie boczne i rotacja w przeciwnym kierunku do bolesnej kończyny zazwyczaj nie nasila dolegliwości,

  • często występujące ograniczenie zakresu ruchu odcinka szyjnego spowodowane bólem lub kręczem szyi (odruchowym napięciem mięśni),

  • bolesny dotyk mięśni karku, mięśnia czworobocznego, dźwigacza łopatki, mostkowo-obojczykowo-sutkowego po bolesnej stronie,

  • częsta bolesność dotykowa strefy między łopatkowej m. in. mięśni równoległobocznych,

  • ruchy kończynami górnymi raczej nie nasilają dolegliwości,

  • może pojawić się utrata lordozy szyjnej spowodowana skurczem mięśni,

  • w bardziej zaawansowanych przypadkach może dojść do deficytów neurologicznych (osłabienia siły mięśniowej kończyny górnej).


Rwa barkowa przyczyny


Poprzez długotrwałe i nieprawidłowe utrzymywanie głowy w pozycji np. zgięcia w przód (siedzenie przed monitorem, patrzenie w telefon, utrzymywanie przez dłuższy czas jednej pozycji) a także predyspozycjom genetycznym krążek międzykręgowy ulega degeneracji. Uszkodzenia "dysku" w odcinku szyjnym uciskające struktury nerwowe są  źródłem naszego problemu. Przyczyną z kolei są m.in różnego rodzaju siły zewnętrzne mające niekorzystny wpływ na nasz krążek międzykręgowy. Nasze problemy zazwyczaj i tak są kombinacją i wypadkową kilku różnych czynników.



Najczęstsze przyczyny:

  • długotrwałe siedzenie przed monitorem z głową wysuniętą w przód,

  • długotrwałe patrzenie w dół: obsługa telefonu, czytanie książki,

  • praca wymagająca częstego zgięcia głowy w dół: (księgowi, fryzjerzy, dentyści, kosmetyczki),

  • długotrwała asymetryczna postawa np. ustawienie monitora po jednej stronie,

  • predyspozycje genetyczne (indywidualna wytrzymałość krążka międzykręgowego),

  • budowa ciała: skolioza, zwiększenie lub niewykształcenie lordozy szyjnej,

  • brak odpowiedniej ilości ruchu,

  • stres,

  • wypadki komunikacyjne typu whiplash (smagnięcie biczem) - uderzenie w tył samochodu,

  • urazy, które mogły być jeszcze wiele lat przed naszymi dolegliwościami.


Rwa barkowa diagnostyka


Najważniejszą częścią badania jest wywiad oraz badanie przedmiotowe (testy czynnościowe odcinka szyjnego, obręczy barkowej oraz stawów obwodowych kończyny górnej). Badania radiologiczne np. rezonans magnetyczny (MRI) stanowią drugorzędną rolę w badaniu. Samo stawianie diagnozy na podstawie badania rezonansu ma małą wartość diagnostyczną i często jest nadinterpretowane. Dzieje się tak, ponieważ wiele uszkodzeń krążków międzykręgowych nie daje żadnych objawów! Oznacza to, że na zdjęciu MRI widoczne są uszkodzenia, jednak to nie one są źródłem naszych dolegliwości. Badanie RTG nie uwidacznia z kolei krążków międzykręgowych, więc w przypadku rwy barkowej dedykowanym badaniem będzie rezonans magnetyczny. Na podstawie wywiadu oraz wykonaniu kilku testów czynnościowych można postawić wstępną diagnozę i ją skonfrontować z badaniem MRI.

Rwa barkowa leczenie


Przede wszystkim proces leczenia zawsze konsultuj z zaufanym specjalistą fizjoterapeutą, ortopedą czy neurologiem. Leczenie rwy barkowej powinno być wielokierunkowe i obejmować nie tylko eliminację objawów, ale również przyczyny naszych dolegliwości. W zdecydowanej większości przypadków zadawalające rezultaty leczenia uzyskuje się stosując metody zachowawcze jak: fizjoterapię, farmakoterapię lub mało inwazyjne np. zastrzyki nadtwardówkowe, tylko niewielki procent przypadków podlega leczeniu operacyjnemu.

Leczenie przyczynowe


W zasadzie pierwszym i być może najważniejszym elementem leczenia jest wyeliminowanie czynności nasilających objawy. Można te czynności uznać jako przyczynę naszych dolegliwości. Dlatego podczas badania pacjenta należy określić jaki ruch nasila ból i je wyeliminować. Jeśli ból w ręce prowokuje np. zgięcie głowy w przód, rotacja w prawo oraz zgięcie boczne w prawo musimy natychmiast zaprzestać tych czynności. Oczywiście, nie jestem zwolennikiem całkowitego unieruchomienia odcinka szyjnego, ruch musi być ale tylko w bezbolesnym zakresie! Zazwyczaj zalecam swoim pacjentom, aby ruszali głową we wszystkich kierunkach ale w bardzo małym zakresie czasami nawet minimalnym. Delikatny ruch będzie dobrze oddziaływał na tkanki miękkie (mięśnie, więzadła) oraz krążki miedzykręgowe. Oczywiście jeśli nawet delikatny ruch w jednym z kierunków nasila nam dolegliwości to musimy go zaprzestać i wykonywać ruch tylko w kierunkach bezbolesnych.

Masaż/ Zabiegi manualne 


Zabiegi te mają na celu przede wszystkim zmniejszyć napięcie mięśniowe spowodowane bólem. Nadmierne napięcie mięśniowe powoduje zwiększenie ciśnienia wewnątrz krążka międzykręgowego przez co większemu uciskowi mogą ulegać korzenie nerwowe. Zabiegi manualne jak masaż, terapia tkanek miękkich czy trakcja odcinka szyjnego mogą przyczynić się do zmniejszenia napięcia mięśniowego dzięki czemu przerywamy błędne koło bólu, skurczu mięśni oraz dalszego bólu.


Miękki kołnierz szyjny 


Bardzo często w leczeniu rwy barkowej stosuje się miękkie kołnierze szyjne. Opinie na ten temat są podzielone czy jest to dobra metoda czy nie. Uczciwie trzeba powiedzieć, że w pewnym sensie kołnierze są dobre, ponieważ eliminują ruchy, które nasilają nam dolegliwości, natomiast z drugiej strony osłabiają naturalną stabilizację mięśniową odcinka szyjnego. W mojej ocenie kołnierze to dobre rozwiązanie, ale w przypadku jeśli stosujemy je krótko np. dwie godziny w ciągu dnia podczas pracy oraz przede wszystkim w nocy kiedy śpimy. Jeśli z różnych powodów kołnierz jest dłużej utrzymywany powinien być równolegle stosowany z ćwiczeniami izometrycznymi odcinka szyjnego lub ćwiczeniami wzmacniającymi mięśnie obręczy barkowej i szyi z wykorzystaniem kończyn górnych. Pamiętaj ćwiczenia te nie mogą prowokować naszych dolegliwości! Kolejnym ważnym aspektem jest właściwe dopasowanie kołnierza. Najbardziej preferowaną pozycją jest ustawienie głowy w minimalnym zgięciu, kiedy swój ciężar opiera na obręczy barkowej. Kołnierz nie może być ani za wysoki ani za mały.

Osłabiona siła mięśniowa kończyny górnej spowodowana przepukliną "dysku"


W takiej sytuacji zalecam zawsze konsultację z neurologiem lub neurochirurgiem. Oczywiście nie oznacza to, że w przypadku deficytów neurologicznych (osłabienia siły mięśniowej) już tylko ratuje nas operacja. Rehabilitowałem osoby, które miały osłabioną siłę w ręku spowodowaną przepukliną krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym z dobrym rezultatem. W takich przypadkach zawsze należy być bardziej ostrożnym. Jeśli neurochirurg daje zielone światło na rehabilitację należy jak najszybciej podjąć się wzmacniania osłabionych mięśni, aby zapobiegać ich zanikowi. Trzeba pamiętać, że osłabione mięśnie szybciej ulegają przeciążeniu i wtórnie mogą powodować uszkodzenie np. ścięgien stawu ramiennego, łokcia tenisisty czy golfisty.


Ucisk korzenia C6 w odcinku szyjnym powoduje  m.in. osłabienie m. dwugłowego ramienia oraz ramiennego dlatego jak najszybciej należy podjąć wzmocnienie osłabionych mięśni.



Farmakoterapia


Terapia lekowa jest czysto objawowa. W tym artykule nie będę pisał na temat konkretnych leków bardziej skupię się na tym na co zwrócić uwagę. Farmakoterapii nie powinno się stosować jako jedynego słusznego panaceum naszego problemu. Niestety często tak jest, przez co proces leczenia się przedłuża. Leki zwiększają naszą tolerancję bólową, przez co ruch, który wcześniej nasilał nam ból może już go nie powodować lub w mniejszym stopniu. Skutkiem tego może być szkodzenie sobie pomimo naszej nieświadomości. Myślę, że najlepszą radą będzie ustalenie jakie konkretne ruchy nasilą dolegliwości zanim przyjmiemy lek. Farmakoterapia jeśli jest stosowana powinna być równolegle włączona w procesy leczenia fizjoterapeutycznego.

Zastrzyki nadtwardówkowe


W przypadku opornej na leczenie zachowawcze rwy barkowej spowodowanej przepukliną krążka międzykręgowego  można zastosować zastrzyk nadtwardówkowy. W zabiegu tym lek podawany jest bezpośrednio w źródło problemu, którym jest stan zapalny korzenia nerwowego wchodzącego w konflikt z krążkiem międzykręgowym. Korzeń nerwu zostaje otoczony lekiem przeciwzapalnym (steryd) w miejscu którym ulega kompresji i obrzękowi. Metoda miejscowego leczenia obrzęku ma na celu spowodować dekompresję przestrzeni wokół korzenia wystarczającej do odpłynięcia krwi w splotach żylnych co sprzyja zmniejszeniu obrzęku. W tym zabiegu prawidłowe położenie igły musi zostać zweryfikowane przez podanie radiologicznego środka kontrastującego i jego ocenę fluoroskopową. Zastrzyki nadtwardówkowe działają na źródło problemu i są zdecydowanie lepsze niż zastrzyki domięśniowe. Metoda ta nie działa na przyczynę problemu przez co nie zapobiegnie możliwym kolejnym nawrotom choroby. Ten sposób leczenia powinien być równolegle stosowany wraz z eliminacją czynników prowokujących ból (leczenie przyczynowe) oraz odpowiednimi ćwiczenia wzmacniającymi mięśnie szyi.

Operacja


Jeśli występuje bardzo silny ból i zawiodły wszystkie metody zachowawczego leczenia w tym również blokady korzeni nerwów, należy rozważyć możliwość leczenia operacyjnego. Duże ubytki neurologiczne z towarzyszącą dużą przepukliną potwierdzoną w badaniach radiologicznych powinny być jak najszybciej konsultowane przez neurochirurga. Pamiętaj, że potwierdzona radiologicznie przepuklina nie dająca żadnych objawów klinicznych np. bólu czy osłabienia mięśni nie kwalifikuje się do leczenia operacyjnego! Decydującym czynnikiem kwalifikacji pacjenta do operacji jest ból nie do wytrzymania nie reagujący na metody zachowawcze lub mało inwazyjne np. iniekcje nadtwardówkowe oraz jasna deklaracja pacjenta, że chce poddać się zabiegowi.

Podsumowanie


Z mojego doświadczenia wynika, że najskuteczniejsze leczenie uzyskujemy jeśli:

  • szybko zdiagnozujemy problem, odwlekanie problemu niesie ze sobą ryzyko dalszego uszkadzania krążka,

  • pacjent wie co mu wolno i co mu szkodzi,

  • połączenie leczenia objawowego i źródłowego z leczeniem przyczynowym (unikanie sytuacji prowokujących ból),

  • unikanie stosowania tylko farmakoterapii,

  • wdrożenie odpowiednich ćwiczeń, które muszą być indywidualnie dobrane,

  • pacjent wie co robić, aby zmniejszyć ryzyko nawrotów.


Autor artykułu mgr Jarosław Komosa